Rodzinne świętowanie. Kuzyn żuje z otwartą buzią, wujek wymachuje widelcem wygłaszając jednocześnie monolog na temat Trumpa, szwagierka gimnastykuje się, sięgając po sól z drugiego końca stołu, przyjaciółka całą kolację siedzi na telefonie na Facebooku, mąż zaczyna ziewać, a ciotka po podaniu deseru zaczyna szczegółowo opowiadać swój niedawny zabieg dentystyczny. Poezja świecka. poezja świecka w języku polskim rozwija się dopiero w XV wieku i charakteryzuje się większą różnorodnością niż poezja religijna, utrzymując głębszy związek z aktualnymi wydarzeniami politycznymi i przemianami obyczajowymi. Przeważa w niej tematyka dydaktyczna, jak w przypadku Wiersza o zachowaniu się przy stole Osioł pierwszy wszedł, lecz przy tym W progu garnek stłukł kopytem. Kwoka wielki krzyk podniosła: „Widział kto takiego osła?!” Przyszła krowa. Tuż za progiem Zbiła szybę lewym rogiem. Kwoka, gniewna i surowa, Zawołała: „A to krowa!” Przyszła świnia prosto z błota. Kwoka złości się i miota: „Co też pani tu wyczynia? Utwór Słoty "O zachowaniu się przy stole" powstał w atmosferze kultury wielkopańskiego dworu i panujących tam obyczajów biesiadnych. Po zakończeniu czytania tekstu przez NARRATORA 1 uczniowie recytują (z podziałem na role) wiersz "O zachowaniu się przy stole". Po recytacji uczniowie tańczą menueta. Słychać muzykę. Bibliografia: Źródło: Norbert Elias, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, tłum. T. Zabłudowski, Warszawa 1980, s. 83–84. Źródło: Jacek Sokolski Starasz się być dobrą mamą, spędzasz godziny w kuchni gotując dla swojego dziecka posiłki, na które później nie chce nawet spojrzeć? Efekt jest co najmniej m Może tam jeszcze zmierzchem złotym. Ta sama cisza trwa wrześniowa W tym białym domu, w tym pokoju, Gdzie cudze meble postawiono, Musimy skończyć naszą dawną. Rozmowę smutnie nie skończoną. Do dzisiaj przy okrągłym stole. Siedzimy martwo jak zaklęci! Kto odczaruje nas? W4kn. Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki O zachowaniu się przy stole Uwaga! Tekst niniejszy w języku polskim został opublikowany w XV wieku. Stosowane słownictwo i ortografia pochodzą z tej epoki, prosimy nie nanosić poprawek niezgodnych ze źródłem! Gospodnie, da mi to wiedzieć, Bych mogł o tem czso powiedzieć, O chlebowem stole! Zgarnie na się wszytko pole, Czso w sto[do]le i w tobole, Czso le się na niwie zwięże, To wszytko na stole lęże. Przetoć stoł wieliki świeboda, Staje na nim piwo i woda, I k temu mięso i chleb, I wiele jinych potrzeb — Podług dostatka tego, Kto le może dostać czego. Z jutra wiesioł nikt nie będzie, Aliż gdy za stołem siędzie, Toż wszego myślenia zbędzie. A ma z pokojem sieść, A przy tem się ma najeść. A mnogi jidzie za stoł, Siędzie za nim jako woł, Jakoby w ziemię wetknął koł. Nie ma talerza karmieniu swemu, Eżby ji ukrojił drugiemu, A grabi się w misę przod, Iż mu miedźwno jako miod — Bogdaj mu zaległ usta wrzod! A je z mnogą twarzą cudną, A będzie mieć rękę brudną, Ana też ma k niemu rzecz obłudną. A pełną misę nadrobi Jako on, czso motyką robi. Sięga w misę prze drugiego, Szukaję kęsa lubego, Niedosto[j]en niczs dobrego. Ano wżdy widzą, gdzie czsny siedzi, Każdy ji sługa nawiedzi, Wszytko jego dobre sprawia, Lepsze misy przedeń stawia. Mnodzy na tem niczs nie dadzą, Siędzie, gdzie go nie posadzą; Chce się sam posadzić wyszej, Potem siędzie wielmi niżej. Mnogi jeszcze przed dźwirzmi będzie, Czso na jego miasto sędzie, An mu ma przez dzięki wstać — Lepiej by tego niechać. Jest mnogi ubogi pan, Czso będzie książętom znan I za dobrego wezwan. Ten ma z prawem wyszej sieść, Ma nań każdy włożyć cześć, Nie może być panic taki, Musi ji w tem poczcić wszelki; Bo czego wie doma chowany, To mu powie jeżdżały. U wody się poczyna cześć: Drzewiej niż gdy siędą jeść, Tedy [j]ą na ręce dają, Tu się więc starszy poznają, Przy tem się k stołu sadzają. Panny, na to się trzymajcie, Małe kęsy przed się krajcie. Ukrawaj często, a mało, A jedz, byleć się jedno chciało. Tako panna, jako pani Ma to wiedzieć, czso się gani; Lecz rycerz albo panosza Czci żeńską twarz — toć przysłusza. Czso masz na stole lepszego przed sobą, Czci ją, iżby chce sobie zachować, Będą ji wszytki miłować I kromie oczu dziękować. Boć jest korona czsna pani, Przepaść by mu, kto ją gani! Ot Matki Boże tę moc mają, Iż przeciw jim książęta wstają I wielką jim chwałę dają. Ja was chwalę, panny, panie. Iż przed wami niczs lepszego nie. Za to się ma każdy wziąć, Otłożywszy jedno swąć. Mnodzy za to niczs nie dbają, Iż jim o czci powiedają, Przy tem mnogiego ruszają: Kogo podle siebie ma, Tego z rzeczą nagaba, Nie chce dobrej mowy dbać, Ni je da drugiemu słuchać. Ktokoli czci żeńską twarz, Matko Boża, ji tym odarz: Przymi ji za sługę swego, Schowaj grzecha śmiertnego I też skończenia nagłego. Boć paniami stoji wiesiele, Jego jest na świecie wiele, I ot nich wszytkie dobroć mamy, Jedno na to sami dbajmy. I toć są źli, czso jim szkodzą, Bo nas ku wszej czci przywodzą. Kto nie wie, przecz by to było, Ja mu powiem, ać mu miło: Ktokoli czsną matkę ma, Z niej wszytkę cześć otrzyma, Prze nię mu nikt nie nagani, Tęć ma moc każda czsna pani. Przetoż je nam chwalić słusza, W kiem jeść koli dobra dusza. Przymicie to powiedanie Prze waszę cześć, panny, panie! Też, miły Gospodnie moj, Słota, grzeszny sługa Twoj, Prosi za to Twej Miłości, Udziel nam wszem swej radości! Amen. p • d • ePolska poezja świecka XV wiekupoezja obyczajowaO zachowaniu się przy stole • Wiersz o wybieraniu żonywiersze satyryczneSatyra na leniwych chłopów • Satyra na księży • Dworak szkoda... • Kolęda się z Allelują zwadziła...utwory okolicznościowe i polemicznePieśń husycka o królu Zygmuncie Luksemburczyku • Pieśń o Wiklefie • Wiersz o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiegopoezja dydaktycznaRozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią • Skarga umierającego • Oto usta już zamkniona... • Pieśni Sandomierzaninapoezja miłosnaCantilena inhonesta • Ach, miłość, coś mi uczyniła.. • Ach, miły Boże, toć boli... • Miłuj, miła, miłuj wiernie... • Nigdym temu wierzyć nie chciał... • Dawnom zwiedził cudze strony... • W jedności, stałości serca mego...cyzjojany i wiersze mnemotechniczneCyzjojan płocki • Cyzjojan wrocławski • Cyzjojan kłobucki • Obiecado • Wiersz o miesiącach Tekst lub tłumaczenie polskie jest własnością publiczną (public domain), ponieważ prawa autorskie do niego wygasły (expired copyright). Informacje o pochodzeniu tekstu możesz znaleźć w dyskusji tego tekstu. O zachowaniu się przy stole - interpretacja i analiza wiersza Informacje wstępne „O zachowaniu się przy stole” to jeden z najbardziej wartościowych tekstów poetyckich polskiego średniowiecza. Jest to nie tylko pierwszy tekst reprezentujący rodzimą literaturę świecką, ale także najstarsze dzieło, które zostało podpisane przez autora. W tym wypadku był nim Przecław Słota – szlachcic z Ziemi Sieradzkiej, często spędzający czas w otoczeniu Tomasza z Węgleszyna. starosty generalnego Wielkopolski. Można mieć więc pewność, że Słota był człowiekiem dobrze wykształconym i doskonale zaznajomionym z ówczesnymi zwyczajami. „Wiersz Słoty o chlebowym stole” (można spotkać się również z taką nazwą tego dzieła) powstał najpewniej na początku XV w., a jego najstarszy zapis datowany jest na rok 1415. „O zachowaniu się przy stole” - interpretacja W średniowiecznej Europie wielką popularnością cieszyły się utwory opisujące zasady stosownego zachowania w rozmaitych sytuacjach. Związane było to z ewolucją kultury i gromadzeniem się ludzi w ośrodkach o określonych profilach (dwory królewskie, książęce i szlacheckie, klasztory, seminaria itp.). „Wiersz Słoty o chlebowym stole” to dzieło posługujące się elementem satyrycznym, który miał piętnować złe wzorce biesiadowania. Autor przywołuje wiele przykładów niewłaściwego zachowania: nieszanowanie hierarchii panującej na uczcie (wpychanie się przed ogół), nabieranie do ust zbyt wielkich ilości jadła, wypluwanie pokarmu i ponowne jego spożywanie itd. Kontrapunktem są ludzie „cni” – potrafiący zachować się doskonale. Ich obecność można bardzo szybko zaobserwować, gdyż są uprzejmi (nie zabierają całego jadła dla siebie, lecz dzielą się z innymi). Właśnie oni cieszą się największą sympatią służby, chętnie podsuwającej im najlepsze kęsy. W utworze „O zachowaniu się przy stole” można wskazać dwa dominujące tematy, dzielące utwór jakby na dwie części. Pierwsza część poświęcona jest wymienieniu niewłaściwych postaw przy stole i skonfrontowaniu ich z tymi, które godne są pochwały. Natomiast w drugiej autor podjął problematykę stosownego zachowania się w obecności kobiet oraz właściwego postępowania z nimi (należy podawać im najlepsze porcje jadła, dbać o czystość języka, okazywać szacunek itd.). W samym sposobie przedstawiania kobiet można dostrzec wpływy literatury rycerskiej (eposu), która zapoczątkowała ten trend w literaturze średniowiecznej: (…) Ktokoli czci żeńską twarz,/ Matko Boża, ji tym odarz:/ Przymi ji za sługę swego,/ Schowaj grzecha śmiertnego/ I też skończenia nagłego,/ Boć paniami stoji wiesiele,/ Jego jest na świecie wiele,/ I ot nich wszytkie dobroć mamy,/ Jedno na to sami dbajmy./ I toć są źli, czso jim szkodzą (…). Powyżej widzimy nie tylko polecenie Matce Bożej mężczyzn respektujących kobiety, lecz także wielką pochwałę płci pięknej. „O zachowaniu się przy stole” jest utworem poetyckim składającym się ze 114 wersów. Rękopis zdaje się zaprzeczać temu twierdzeniu, ale trzeba wziąć pod uwagę fakt, iż w średniowieczu bardzo oszczędnie gospodarowano pergaminem. Około 50 % tego dzieła napisane zostało ośmiozgłoskowcem, a pozostałe wersy posiadają zbliżoną ilość sylab (głównie siedem lub dziewięć). W utworze występują rymy klauzulowe – parzyste. Większość z nich jest żeńska, chociaż pojawiają się także męskie (np. chleb - potrzeb). Język utworu nie jest skomplikowany, posługuje się prostymi egzemplifikacjami, wyliczając naganne i poprawne zachowania. Jako że jest to przykład poezji świeckiej, brak tu skomplikowanej terminologii religijnej, która często była niezrozumiała dla ludzi spoza stanu duchownego. Pojawiają się natomiast słowa i frazy bardzo dosadne, co w zamyśle miało pomóc osiągnąć planowany efekt – wszak jest to przykład twórczości dydaktycznej. Podsumowanie „O zachowaniu się przy stole” to niedługi utwór wpisujący się w nurt literatury dydaktycznej. Dobrze widoczne jest w nim łączenie motywów popularnych na zachodzie Europy, co czyniło go zapewne elementarzem dobrego wychowania wśród polskiej szlachty. W swojej wymowie jest on bardzo bezpośredni, dosłowny – określone modele postępowania są łatwe do rozpoznania, a negatywne zachowania dosyć mocno krytykowane. Polecamy również: O zachowaniu się przy stole - opracowanie (autor, geneza, motywy) „O zachowaniu się przy stole” albo inaczej „Wiersz Słoty o chlebowym stole” to najstarszy polski utwór poetycki o tematyce świeckiej. Odznacza się on także jeszcze inną, bardzo istotną cechą – jest to pierwszy utwór w literaturze naszego kraju, który był sygnowany... Więcej » O zachowaniu się przy stole - tekst Gospodnie, da mi to wiedzieć,Bych mogł o tem czso powiedzieć,O chlebowem stole!Zgarnie na się wszytko pole,Czso w sto[do]le i w tobole,Czso le się na niwie zwięże,To wszytko na stole stoł wieliki świeboda,Staje na nim piwo i woda,I k temu mięso i chleb,I wiele jinych potrzeb —Podług dostatka tego, Więcej » Zobacz również O zachowaniu się przy stole - opracowanie (autor, geneza, motywy) Więcej O zachowaniu się przy stole - tekst Więcej Losowe zadania Potencjał kuli 0 Odpowiedz Więcej Obliczanie reszty z dzielenia wielomianu przez wielomian 0 Odpowiedz Więcej Rola tkanki łącznej 0 Odpowiedz Więcej Hanza, czyli fenomen w dziejach średniowiecza 1 Odpowiedz Więcej Rozwiąż nierówność 0 Odpowiedz Więcej

wiersz o zachowaniu się przy stole tekst